Łotwa

Struktura resortowa na Litwie:

• resort odpowiedzialny za gospodarkę morską (transport, porty, przemysł stoczniowy) – Ministerstwo Transportu RŁ;
• resort odpowiedzialny za żeglugę śródlądową – Ministerstwo Transportu RŁ;
• resort odpowiedzialny za odpowiedzialny za rybołówstwo –  Ministerstwo Rolnictwa RŁ;
• resort odpowiedzialny za edukację morską i wyższe szkoły morskie –  Ministerstwo Oświaty i Nauki RŁ;

Charakterystyka gospodarki morskiej w danym państwie (główne porty morskie i rzeczne, stocznie):

Porty morskie:

Na Łotwie działają 3 duże i 7 małych portów morskich.

Port w Rydze – http://www.rop.lv; port usytuowany na obu brzegach rzeki Dźwiny na długości 15 km. Powierzchnia portu: 6 348 ha, w tym grunty – 1 962 ha, akwatorium: 4 386 ha. Całkowita długość przystani – 13 818 m. Maksymalne zanurzenie statku przy przystani: 14,7 m. Możliwości przeładunkowe: 45 mln t/rocznie. Ok. 80% obrotów towarowych i tranzytu pochodzi z krajów WNP. W porcie działają 33 spółki dokerskie i 28 firm agencyjnych. Port specjalizuje się w przeładunku kontenerów, metali, drewna, węgla, nawozów mineralnych, ładunków chemicznych i produktów naftowych.

• ilość przeładowanych ton – 37 mln;
• ładunki sypkie – 60,4%, ładunki masowe – 22%, ładunki drobnicowe – 17,6%;
• węgiel – 35,9%, produkty ropopochodne – 21,9%, ładunki kontenerowe – 10,4%, ładunki chemiczne – 7,7%, drewno – 7,1%, inne – 17%;
• ładunki tranzytowe – 80%, ładunki lokalne – 20%;

Port w Ventspils (pol. Windawa) – http://www.portofventspils.lv; maksymalna głębokość: 17,5 m, maksymalna nośność (DWT): 130 000, maksymalne zanurzenie: 15 m, liczba przystani: 60, ich długość: 11 012 m, maksymalna długość statków 270 m, powierzchnia całkowita – 2 623,94 ha.

• ilość przeładowanych ton – 18,8 mln;
• ładunki sypkie – ponad 28%, ładunki masowe – 58,1%, ładunki drobnicowe – 13,16%;
• produkty ropopochodne – 55%, węgiel kamienny – 16%, ro-ro – 11%, inne – 18%;
• ładunki tranzytowe – 75%, ładunki lokalne – 25%;

Port w Liepaji (pol. Lipawa) – http://www.liepaja-sez.lv; oddalony o 200 km od Rygi i 50 km od granicy Litwy

• ilość przeładowanych ton – 5,7 mln;
• ładunki sypkie – 75%, ładunki masowe – 7%, ładunki drobnicowe – 18%;
• zboże i produkty zbożowe – 51%, materiały budowlane – 9%, węgiel – 8%, produkty ropopochodne – 5%, szczapy drewna – 4%, inne – ponad 20%;
• ładunki tranzytowe – 40%, ładunki lokalne – 60%;

W okresie od stycznia do września 2016 r. łotewskie porty odnotowały spadek przeładunku towarów o 12,9% r/r. W omawianym okresie przeładowano 46 mln ton. Najpopularniejszym portem pozostaje Ryga z obrotem 27 mln t (spadek o 10,5%), następnie Ventspils z 14 mln t (spadek o 20,5%) oraz Liepaja z 4 mln t (spadek o 2,3%). Obrót towarami w omawianym okresie zdominowały ładunki masowe (22,5 mln t), choć i one odnotowały spadek o 8,6% r/r.

Porty małe:

Port w Skulte – http://www.skulteport.lv/; Port w Mērsrags – http://www.mersragsport.lv/en/; Port w Salacgrīva – http://salacgrivaport.lv/en; Port w Roja – http://www.rojaport.lv/?langs=208; Port w Engure; Port w Pāvilosta – http://pavilostaport.lv/?lang=en; oraz Port w Lielupe: http://www.jurmalasosta.lv/en/ . Małe porty na Łotwie specjalizują się w tranzycie zboża, drewna oraz torfu. Towary są eksportowane głównie do Skandynawii, Niemiec i Polski. W 2016 r. małe porty odnotowały wzrost obrotów. Zgodnie z danymi za 2016 r. z małych portów LV wysłano 588 tys. t ładunków sypkich i masowych – 668 tys. t. Porty przyjęły 136 tys. ton towarów sypkich, 15,7 tys. t towarów płynnych oraz 48 tys. t ładunków masowych.

Przemysł stoczniowy:

W przemyśle stoczniowym na LV działa 27 spółek (https://www.lja.lv/en/node/177 ). Największą z nich (na LV i w państwach bałtyckich) jest Stocznia Ryska: http://www.eiroholdings.lv/ru/yard.html, która rocznie remontuje ponad 100 statków, a od 1997 r. zbudowała 150 korpusów statków oraz stocznia w Liepaji: http://www.eiroholdings.lv/en/tosmares.html.

Instytucją odpowiedzialną za planowanie i realizację polityki morskiej na Łotwie jest „Łotewska Administracja Morska”, której celem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa, ochrony i efektywności żeglugi morskiej, w tym jej konkurencyjności na świecie. Administracja obejmuje 4 inne instytucje: Łotewską Służbę Hydrograficzną, Łotewską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa Morskiego, Łotewski Rejestr Statków i Łotewski Rejestr Marynarzy.

Rybołówstwo, wymiana handlowa produktów rybnych z Polską, poławiane gatunki. Potencjał przyjęcia polskich produktów przetwórstwa rybnego. Możliwość zakupu/połowu ryb przez polskich przedsiębiorców.

Wg danych Ministerstwa Rolnictwa RŁ (dane z 31.12.2015 r.), Łotwa posiada łącznie 686 statków rybackich dokonujących połowów dalekomorskich i na Morzu Bałtyckim, o łącznej mocy 43 300,3 kW i pojemności 24 675,7 GT. W 2015 r. łącznie odłowiono 81 305 t ryb.

Połowy w strefie przybrzeżnej na Bałtyku oraz na wodach Zatoki Ryskiej. Zgodnie z przepisami łotewskimi, strefa przybrzeżna obejmuje wody, których głębokość nie przekracza 20 m. Jak podano, rybołówstwo przybrzeżne jest ważnym sposobem zarobkowania mieszkańców samorządów nadmorskich. Flota bałtycka i przybrzeżna składa się z 612 statków rybackich o długości do 12 m (dane za 12.2015, w tym małe kutry rybackie). Statki w tym segmencie stanowią 89,2% całej floty rybackiej Łotwy, ale jedynie 3,2% w odniesieniu do całości połowów (w 2015 r. wyniosły 2,6 tys. t). W strefie przybrzeżnej dominuje połów: śledzia, flądry, certy, okonia i węgorzycy.

Połowy za linią przybrzeżną Bałtyku – w tym obszarze połowy prowadzą 63 statki rybackie o długości 12–40 m i stanowią one 9,2% floty LV. Całkowita wartość połowów na tym obszarze wyniosła w 2015 r. 60 tys. t – 73,8% całości połowów na LV. Dominuje połów: szprota, śledzia i dorsza.

Połowy dalekomorskie – w tym obszarze połowy prowadzi 11 statków LV (dane za 12.2015), w tym w regionie NEAFC – 9, a na wodach państw trzecich (wody Mauretanii i Maroka) – 2. Całkowita wartość połowów w tym segmencie w 2015 r. wyniosła 18 tys. t – 23% całości połowów LV.

Dane nt. rodzajów poławianych przez Łotwę ryb w 2015 r. (język angielski) http://data.csb.gov.lv/pxweb/en/lauks/lauks__ikgad__zvejn/ZV010.px/table/tableViewLayout2/?rxid=cdcb978c-22b0-416a-aacc-aa650d3e2ce0

Współpraca dwustronna

W 2016 r. w porównaniu do 2015 r. wartość łotewskiego eksportu produkcji rybnej wzrosła o 35% (z poziomu 85,172 do poziomu 114,272 mln EUR). Tradycyjnymi odbiorcami produktów rybnych były kraje UE i WNP, jednak od lat najważniejszymi odbiorcami łotewskich ryb są p.czł. UE. W ciągu roku eksport do tych krajów wzrósł o 40% (z poziomu 75,711 mln EUR do poziomu 106,494 mln EUR) i stanowił 93% całości łotewskiego eksportu ryb (bez konserw). Ogółem wartość łotewskiego eksportu ryb w 2016 r. wyniosła 114,272 mln EUR. Jednocześnie Łotwa jest także importerem ryb. W 2016 r. wartość łotewskiego importu ryb wyniosła 144,030 mln EUR.

Zgodnie z danymi Centralnego Urzędu Statystycznego RŁ, w 2016 r. wartość eksportu ryb, skorupiaków i in. do Polski wyniosła 10,46 mln EUR (8,79% całości łotewskiego eksportu). Polska zajmowała 5. pozycję wśród odbiorców ryb z LV – po LT (27 mln EUR), EE (21 mln EUR), DK (20 mln EUR) i DE (12 mln EUR). Biorąc pod uwagę dane statystyczne z ostatnich lat, obserwowane są wahania w dwustronnej wymianie handlowej. W 2010 LV eksportowała do PL ryby o wartości ponad 5 mln EUR (cały eksport LV ryb – 70,539 mln EUR). Po spadku do poziomu ponad 3 mln EUR w 2013 (cały eksport LV – 129,426) i 2014 r. (cały eksport – 89,659), w ostatnich latach obserwowany jest gwałtowny wzrost eksportu do Polski (o 70%) z poziomu ponad 6,136 mln EUR w 2015 r. (cały eksport – 85,172) do poziomu 10,46 w roku 2016 r. W eksporcie do Polski dominowały ryby świeże i schłodzone: 4,344 mln EUR, a także ryby mrożone: 1,446 mln EUR. W 2016 r. Łotwa importowała z Polski ryby o wartości 7,898 mln EUR. Również w imporcie ryb z Polski na Łotwę w ostatnich latach notowano duże wahania – z poziomu 1,211 mln EUR w 2010 r. do poziomu 19,729 mln EUR w 2012 r. i spadku do poziomu 9,727 mln EUR w 2014 r. W ostatnich dwóch latach obserwowany jest stały wzrost importu polskich ryb na Łotwę – odpowiednio 4,534 mln EUR w 2015 i 7,898 mln EUR w 2016 r., co stanowi – 5,5%. Polska zajmowała 5. pozycję wśród dostawców ryb na Łotwę. Największymi dostawcami były: SE – 40,603 mln EUR, LT – 19,329 mln EUR, NO – 16,714 EUR, DK – 17,305 mln EUR.

Bilans dwustronnej wymiany handlowej w zakresie produkcji rybnej pomiędzy PL i LV pozostaje ujemny, co stwarza perspektywę do przyjęcia Polskich ryb na Łotwę, szczególnie w kontekście potencjału łotewskiego importu ryb.

W zakresie przetwórstwa rybnego, w 2014 r. (przed wprowadzeniem embarga RU) na Łotwie działały 32 zakłady przetwórstwa rybnego (głównie małe i średnie), które łącznie zatrudniały ok. 5 tys. osób. i przynosiły zysk na poz. 100 mln EUR rocznie. Ok. 80% całej produkcji było kierowane na eksport. Pomimo embarga, od 2014 r. nie odnotowano znaczącego spadku w eksporcie łotewskich produktów rybnych: 2014 – 82 729 mln EUR, 2015 r. – 70,637 mln. EUR. Odnotowano jednak przeorientowanie eksportu na inne rynki. W 2016 r. na czele odbiorców łotewskich przetworów rybnych (konserw) po raz pierwszy znalazły się p. czł. UE. W ciągu 9 m-cy 2016 r. do p.czł. UE wyeksportowano 62% całej produkcji rybnej. Biorąc pod uwagę ogólną tendencję spadkową w eksporcie produktów z tej grupy, odnotowano wzrost eksportu do krajów Europy Środkowo-Wschodniej. W por. do odpowiedniego okresu roku 2015 odnotowano wzrost zarówno wagowy, jak i w obrotach finansowych do takich krajów jak Polska, Węgry, Cypr i Litwa. Spadł eksport do Bułgarii i Estonii. W 2016 r. Łotwa wyeksportowała konserwy rybne o łącznej wartości 61,352 mln EUR (największymi odbiorcami były – LT – 8,114 mln EUR i SE – 7,313 mln EUR).

W 2016 r. Polska importowała z Łotwy konserwy rybne o wartości 1,410 mln EUR (w 2015 r. 1 320 mln EUR, w 2014 r. – 1,119 mln EUR). W tym samym okresie Polska wyeksportowała na Łotwę konserwy rybne o wartości 1,249 mln EUR (w 2015 r. – 1,142 mln EUR). Również w tej wymianie handlowej bilans wymiany dwustronnej jest ujemny. Stwarza to potencjał do przyjęcia polskiej produkcji rybnej ze względu na konkurencyjne ceny polskiej produkcji.  

Umowy z Polską i UE regulujące powyższe kwestie.

Umowy w zakresie rybołówstwa:

• dwustronna międzyrządowa umowa o transporcie morskim, zawarta 27.10.1999, obowiązuje od 09.03.2000;
• porozumienie pomiędzy LV i UE w dziedzinie rybołówstwa, zawarte 19.12.1996., obowiązuje od 06.02.1997 (https://www.vestnesis.lv/ta/id/29856)

Źródło: materiały Ambasady RP w Rydze