Struktura organizacyjna żeglugi śródlądowej w Chinach

Zgodnie z Prawem Wodnym ChRL przyjętym 21.01.1988 r., naczelnym organem administracyjnym zarządzającym i koordynującym działania związane z zasobami wodnymi jest Ministerstwo Zasobów Wodnych (dalej jako MZW). Wszystkie specjalistyczne plany związane z infrastrukturą i portami dotyczącymi wodnego transportu  śródlądowego muszą być koordynowane przez to ministerstwo, a także muszą być zgodne z zintegrowanymi planami ogólnego wykorzystania zasobów wodnych. Według Prawa Portowego ChRL, projekt i konstrukcja portów powinny być zgodne z planami państwowymi, prowincjonalnymi i miejskimi, a także powinny być uwzględnione zalecenia zawarte w innych regulacjach, takich jak plan zagospodarowania przestrzennego czy zapobiegania powodziom.

Regulacja z dn. 12.05.1987 r. w sprawie zarządzania szlakami transportu wodnego stanowi, iż Ministerstwo Transportu jest odpowiedzialne za główne kanały wodne w państwie, zwłaszcza te, które obsługują klasę IV (statki o wyporności 500 ton wzwyż) i V (statki o wyporności 300 ton wzwyż). W celu usprawnienia bieżącej administracji i zarządzania głównymi szlakami wodnymi w państwie, ministerstwo zdecentralizowało odpowiedzialność nad nimi, przekazując część obowiązków władzom lokalnym, które mają do swojej dyspozycji wydziały transportu, przed którymi odpowiadają prowincjonalne biura transportu rzecznego. Tego rodzaju jednostki zostały utworzone na obszarze rzeki Jangcy (Administracja Nawigacji na rzece Jangcy) i Rzeki Perłowej (Administracja Nawigacji na Rzece Perłowej). Rządowe placówki prowincjonalne są więc odpowiedzialne za większość mniejszych szlaków wodnych co zostaje przedstawione w przedkładanych corocznie raportach do Ministerstwa Transportu.

Aktualne władze ChRL realizują plan zainicjowany w 2004 roku, dotyczący śródlądowych dróg wodnych i portów na okres 2007-2020. Zawiera on szczegóły modernizacji wszystkich głównych szlaków wodnych:

• Rzeka Jangcy (6300 km): bezpośrednią administrację prowadzi Biuro do spraw nawigacji na rzece Jangcy, które podlega Ministerstwu Transportu. Biuro jest odpowiedzialne za zarządzanie i koordynowanie ruchem statków na rzece, a także za wszelkiego rodzaju inwestycje, takie jak rekonstrukcja infrastruktury, budowa portów, czy standaryzacja wytycznych dotyczących projektów statków, które będą dopuszczone do żeglugi. Do bardziej szczegółowych zadań Biura można zaliczyć:
  • wdrażanie krajowych strategii rozwoju szlaków wodnych oraz regulacji rządowych;opracowywanie i implementacja przepisów regulujących zasady żeglugi,
  • tworzenie średnio i długoterminowych planów w tym planów pięcioletnich rozwoju głównej linii rzeki Jangcy;
  • administrowanie i regulowanie żeglugi na rzece Jangcy pod względem ekonomicznym, a także egzekwowanie zasad równego dostępu do szlaku dla firm transportowych;
  • regulowanie budowy i rozbudowy portów oraz dróg wodnych, a także wykorzystywania linii brzegowych;
  • pobieranie odpowiednich opłat rządowych;
  • monitorowanie jakości przewozu ładunków i pasażerów;
  • nadzorowanie przestrzeganie zasad bezpieczeństwa;
  • koordynowanie zadań pomiędzy różnymi prowincjami przez które przebiega szlak wodny;
  • wdrażanie reform rządowych dotyczących rzeki Jangcy;
  • promowanie badań naukowych mających na celu rozwój technologiczny
    i ochronę środowiska;
  • dostarczanie wskazówek dotyczących gromadzenia i udostępniania danych
    w związku z przemysłem żeglugowym;
  • ułatwianie współpracy rządowej z innymi krajami i promowanie inwestycji zagranicznych;
  • Port w Chongqingu – najgłębszy port śródlądowy w Chinach, zarządzany przez Chongqing Port Services and Logistics Group Ltd. Co;
  • Pozostałe porty znajdują się w miejscowościach: Yichang, Shashi, Chenglingji, Wuhan, Yellowstone, Jiujiang, Anqing, Wuhu, Ma’anshan, Nanjing, Zhenjiang, Zhangjiagang, Nantong i Shanghai (patrz Aneks mapa nr 1);
• Żółta Rzeka (5464 km km): bezpośrednie zwierzchnictwo sprawuje Komisja zasobów wodnych Żółtej Rzeki i departamenty transportu na szczeblach prowincjonalnych;
  • Porty: Jinan, Kaifeng, Zhengzhou, Sanmenxia, Xi’an, Yinchuan, Lanzhou;
• Rzeka Amur (2824 km): bezpośrednie zwierzchnictwo sprawuje Prowincjonalny Departament Transportu Heilongjiang;
  • Porty: Tongjiang, Fuyuan, Heihe, Sunhe (patrz Aneks mapa nr 2);
• Rzeka Perłowa (2400 km): bezpośrednie zwierzchnictwo sprawuje Administracja Nawigacji na Rzece Perłowej;
  • Porty: Shenzhen, Guangzhou, Humen, Dongguan, Huizhou, Wuzhou, Liuzhou, Nanning, Guilin;
• Wielki kanał Pekin-Hangzhou (1776 km): składa się z siedmiu części: kanał Jiangnan, kanał Li, kanał Zhong, kanał Lu, kanał Południowy, kanałPółnocny, kanałrzeki Tonghui; zwierzchnictwo sprawują Państwowa Administracja Dziedzictwa Kulturowego, Departament Zasobów Wodnych, Departament Transportu i Departament Ochrony Środowiska;
  • Porty:Yangzhou, Suzhou, Hangzhou, Jining (patrz Aneks mapa nr 3);
• Rzeka Sungari (1434 km); bezpośrednie zwierzchnictwo sprawuje Prowincjonalny Departament Transportu Heilongjiang;
  • Porty: Harbin, Qiqihar, Jiamusi(patrz Aneks mapa nr 2);
• Rzeka Huai (1110 km): bezpośrednie zwierzchnictwo sprawuje Komisja zasobów wodnych rzeki Huai;
  • Porty: Xinyang, Bengbu, Huainan;
• Rzeka Min Jiang (793 km): bezpośrednie zwierzchnictwo sprawuje Prowincjonalny Departament zasobów wodnych Syczuan;
  • Porty: Fuzhou, Nanping;

Aktualnie prowadzone są prace nad pogłębieniem kanałów, modernizacją infrastruktury oraz budową nowych śluz i zapór, które często są wykorzystywane do budowy elektrowni wodnych. Ponadto budowane są nowe terminale rozładunkowe, co ma usprawnić proces załadunku i rozładunku kontenerów, dzięki czemu zwiększa się moc przeładunkową portów.

Najdłuższą rzeką, będącą strategicznym punktem w żegludze śródlądowej w Chinach jest  rzeka Jangcy. Ze względu na jej kluczowe znaczenie, nadzór nad nią sprawują dwie jednostki. Pierwszą z nich jest Biuro do spraw nawigacji na rzece Jangcy, podlegające Ministerstwu Transportu ChRL, a drugą Komisja zasobów wodnych rzeki Jangcy, która odpowiada przed Ministerstwem Zasobów Wodnych ChRL. Na przestrzeni ostatnich lat Komisja zasobów wodnych rzeki Jangcy aktywnie realizowała ustalenia zawarte w planach pięcioletnich oraz brała udział nad pracami, mającymi na celu ich sformułowanie. Jednym
z efektów jej działalności było opracowanie pięciu koncepcji rozwoju, które poprzez implementację decyzji podjętych przez Stały Komitet i Radę Państwową wdrożono mechanizmy, dzięki którym możliwy jest dynamiczny rozwój rzeki Jangcy przy jednoczesnej ochronie środowiska. Oprócz planów pięcioletnich rząd chiński realizuje również inne inicjatywy, na przykład w grudniu 2012 r. został zatwierdzony przez Radę Państwa Zintegrowany Plan Rozwoju Rzeki Jangcy na lata 2012-2030. Był to pierwszy tego rodzaju kompleksowy plan zagospodarowania rzeki Jangcy oraz jej dopływów, który uwzględnia zarówno potrzeby ekonomiczne jak czynniki związane z ochroną środowiska. W ciągu ostatnich pięciu lat stopniowo realizowano postanowienia planu, dzięki czemu możliwa była budowa i rozwój infrastruktury rzecznej, co zwiększyło bezpieczeństwo i możliwości logistyczne całego szlaku wodnego. Do głównych osiągnięć można zaliczyć modernizację wału przeciwpowodziowego w dorzeczu Jangcy, budowę nowych źródeł wody w pięciu południowo-zachodnich prowincjach, czy zapewnienie warunków do wydobycia piasku
w środkowym i dolnym odcinku rzeki. Jednym z ważniejszych projektów był ten zrealizowany w prowincji Hubei, gdzie jednocześnie umożliwiono skierowanie nadwyżki zasobów wodnych do rzeki Jangcy i relokowano źródła wody na północ prowincji.

Aby promować realizację Ekonomicznego Pasa Gospodarczego rzeki Jangcy(decyzja Rady Państwowej z 25.09.2014), Komisja zasobów wodnych rzeki utworzyła specjalną grupę [2], której jedynym zadaniem jest promocja tej inicjatywy. Oprócz tego koordynuje ona pracę departamentów i mniejszych jednostek, aby dopilnować wypełnienia wszystkich założeń planów w uporządkowany sposób. Zostały bowiem sporządzone oddzielne plany dotyczące rozwoju zasobów wodnych, ochrony i rozwoju linii brzegowej, odprowadzania zanieczyszczeń z portów, a także planów rozmieszczenia śluz i kanałów awaryjnych. Widać zatem skalę projektu, który jest realizowany zgodnie z najwyższymi standardami bezpieczeństwa oraz dbałością o środowisko naturalne.

Kierownictwo Komisji przywiązuje też dużą uwagę do działań o charakterze naukowo-badawczym. Dzięki nim będzie możliwe wypracowanie odpowiednich mechanizmów, które w przyszłości usprawnią działanie szlaku i umożliwią rozwiązanie problemów związanych
z logistyką i zanieczyszczeniem środowiska. Dlatego nie tylko umożliwiają instytutom naukowym prowadzenie badań, ale zajmują się też ich promocją. Ponadto Komisja wspiera różnego rodzaju reformy poświęcone ochronie wód i jest współorganizatorem inicjatyw mających na celu  propagowanie wiedzy w jaki sposób można przyczynić się do ochrony środowiska.

¹ Przykładem może być Centralny Dokument nr 1 na rok 2011, będący decyzją Komitetu Centralnego i Rady    Państwowej w sprawie przyspieszenia reformy i rozwoju, sposobów ochrony zasobów wodnych. Zawiera on między innymi wytyczne dotyczące poziomu zanieczyszczenia, a także efektywności krajowego zużycia wody.

² Komisja Rzeki Jangcy do spraw promocji rozwoju Ekonomicznego Pasa Gospodarczego rzeki Jangcy.